Van 20 tot en met 26 augustus vinden de Europese Kampioenschappen Para-Atletiek plaats in Berlijn. Het Nederlands Paralympisch Team telt 18 atleten: 8 vrouwen en 10 mannen. Bondscoach Arno Mul: ‘Ik voel me nog redelijk ontspannen. Mijn atleten staan er goed voor, de laatste trainingen gingen lekker. Maar met Tokyo zo dichtbij is dit EK wel extra spannend. Want de groep die straks mee naar de Olympische Spelen gaat, zal grotendeels uit deze atleten bestaan.’ Arno werkt sinds 2012 bij de Atletiekunie voor het para-team, hij was onder andere coach voor de rolstoelracers en later ook voor de springers en sprinters met en zonder prothese. Sinds oktober 2017 is Arno de bondscoach van het gehele Paralympisch Team. ‘We vertrekken echt als een team’ Voorbereiden in het pre-camp ‘Acht van de tien atleten uit het Papendal-programma gaan mee naar Berlijn. Zij trainen hier dagelijks en ik ken ze dus goed. Het totale EK Para-team bestaat uit achttien atleten, dat betekent dus dat er ook tien atleten zijn die ik niet zo goed ken. Mede daarom organiseren we voorafgaand altijd een pre-camp. Vlak voor vertrek naar het EK trainen we een aantal dagen met alle atleten op dezelfde locatie, vaak in het buitenland. Dit jaar vond het pre-camp plaats op Papendal. Zo konden ze zelf bepalen hoeveel dagen ze kwamen. Het pre-camp is een goed moment om te polsen hoe het er voor staat: waar moet ik in Berlijn rekening mee houden? Ik spreek dan alle atleten en coaches. Daarbij zijn de dagen natuurlijk goed voor de teambuilding, we vertrekken echt als een team.’ Berlijn: taken verdelen ‘In Berlijn verdelen we de taken. Zo neemt mijn collega Fynn van Buuren de jongere atleten onder zijn hoeden. En een aantal van de atleten die niet op Papendal traint, neemt een eigen coach mee. Daar heb ik veel minder omkijken naar, zeker als het een ervaren coach is. Ik beperk me dan vaak tot het op tijd afleveren van een atleet bij de warm-up track. Verder laat ik de eigen coaches zoveel mogelijk zijn gang gaan, daarmee is de atleet toch het meest vertrouwd. Ik kijk als eindeverantwoordelijke van een afstandje toe en grijp in als het nodig is. Bijvoorbeeld als er materiaal stuk gaat: een lekke band, of er breekt een prothese, dan is het echt even hectisch. Daarbij zijn er ook atleten die zonder coach komen, die steunen en helpen we natuurlijk zoveel als nodig.’ ‘Goede coach door trainen para-atleten’ Para-atleten ‘Het coachen van atleten met beperkingen is op een aantal gebieden natuurlijk anders dan atleten zonder beperking. Je wilt ook prestaties leveren, maar houdt hierbij wel constant rekening met de beperkingen. Een voorbeeld: je gaat anders om met maximale belasting bij iemand die zwaar spastisch is, en daarvan gaan er een aantal mee naar Berlijn. Mijn uitgangspunt is wel altijd: kijk naar wat je kunt, en niet naar wat je niet kunt. Atleten roepen soms op voorhand: “dat kan ik niet”, nou laat maar zien denk ik dan. Als er vervolgens een aanpassing of zoiets nodig is, bedenk ik er wel iets op. Ik denk dat het voor elke coach goed zou zijn een tijdje atleten met een beperking te trainen.’ Druk maar te doen ‘Het hele team zit in Berlijn in hetzelfde atleten-hotel, eigen coaches verblijven hier niet. Hier zijn wij dus sowieso voor iedereen het eerste aanspreekpunt. De dag begint al bij het ontbijt van een atleet, daar is Fynn of ik altijd bij. Vervolgens gaat een van ons met de atleet mee naar het stadion en zorgen we dat hij of zij op tijd is voor de warming up. De ene atleet wil nog uitgebreid praten voordat de wedstrijd begint, de ander juist niet. Daarna zorg je ook weer dat ze op tijd in de callroom zijn, en tja dan is het toch uit onze handen. Het EK-para bestaat niet alleen uit veel verschillende onderdelen maar ook uit veel verschillende klassen, de groepen waar de atleten met zijn of haar beperking toebehoren. De schema’s van alle atleten lopen dwars door elkaar. Dat is soms druk ja, maar te doen. Dit jaar hebben we maar één keer een ochtendsessie, dat scheelt. Bij het WK heb je vaak dagelijks een ochtend- en een middagsessie.’ Acht debutanten ‘Van de achttien atleten die meegaan naar Berlijn zijn er acht debutanten, dat is best veel. Deze veelal jonge atleten vragen vaak meer en een andere begeleiding. Het is aan ons om er voor te zorgen dat ze geen gekke dingen doen. Sommige atleten denken namelijk dat ze tijdens zo’n groot toernooi opeens dingen anders moeten aanpakken. Het “opvoeden” begint vaak ook al tijdens het pre-camp. Dan maken we dienstbaar gebruik van de oudgedienden, atleten die al talloze grote toernooien hebben gedraaid. Van de oudere teamgenoten nemen de jongeren soms dingen eerder aan dan van mij, “een oude man” en tevens de bondscoach,’ lacht Arno. ‘De ervaren atleten houden vaak een beetje een oogje in het zijl. Daarbij is de para-wereld klein, dus de controle is groot.’ ‘Uit deze groep zal grotendeels de Tokyo-groep voortkomen’ Weg naar Tokyo ‘Alle atleten die meegaan naar Berlijn, zijn gekwalificeerd. De verwachtingen zijn hooggespannen, iedereen kan meedoen voor een medaille. Dat maakt het wel spannend. Je vraagt je als coach dan toch af: hebben we de goede dingen gedaan? Daarbij is het ook een reality-check voor elke atleet: hoe presteer je als de druk hoger is? Maar ook gezien de nog relatief korte weg naar Tokyo, is het een spannend EK. Marlou (van Rhijn, red.) en Fleur (Jong, red.) zijn er dit EK niet bij. Met die twee dames erbij, maak ik me er sterk voor dat de Tokyo-groep voor het grootste deel uit dit team zal komen.’ Tekst: Esther Vliege Foto's: Huub Keulers

‘Het gekste van alles vind ik dat ik zo hard gelopen heb’ Ze reisde af naar Berlijn vanwege het nieuwe Nederlands record dat ze recent op de 400 meter liep: 50.96. Maar vervolgens kwam ze met een tijd van 51.24 op de zogenaamde hot seat, in afwachting van een finaleplaats. En dan pakt ze, te midden van een extreem snel en sterk atletenveld, toch het brons met een tijd van 50,77. De emoties van Lisanne de Witte gingen als een rollercoaster tekeer de laatste dagen. Terug in Nederland lijkt ze het nog steeds niet helemaal te beseffen: ‘Heb ík dit echt gedaan?’ Bizar en vet ‘Het duurde wel even voordat ik het me realiseerde: brons in Berlijn. Nu terug in Nederland is het een beetje bezonken. Maar ik vind het nog altijd bizar, en vet tegelijk hoor. Ik denk nog regelmatig: heb ík dit gedaan? Een paar jaar geleden had ik niet gedacht dat ik ooit zo’n tijd zou lopen. Ik deed toen wel mee aan toernooien, maar die gingen nooit echt heel goed. En dat ik nu de 400 in de ‘50 loop, pff.. dat waren altijd van die Amerikaanse tijden in mijn ogen. Die vond ik altijd zó snel. En nu loop ik dat dus ook.’ Cinnamon bun ‘Maandag ben ik teruggekomen. Ik heb weinig bijzonders gedaan hoor. Op Schiphol heb ik wel even lekker een cinnamon bun gegeten,’ lacht ze. ‘Na twee dagen rust ben ik weer gaan trainen. Ik moet nog even door, er staan nog drie of vier wedstrijden op de planning. In september ga ik vakantie vieren. Waar weet ik nog niet, ik ga in elk geval weg met m’n vriend. Ik heb voor het EK bewust even niets vast gelegd.’ ‘Lijkbleek en trillende wangen van de zenuwen’ Terug naar die finale race.. ‘Ik was echt bloedzenuwachtig, dat weet ik nog heel goed. Tijdens de warming up was ik lijkbleek volgens m’n coach en Laura. Zelf merkte ik dat ik raar ging ademhalen, maar ik dacht: het zal er wel bij horen. Ik gaf Sven (Ootjers, de coach van Lisanne, red.) nog een knuffel, hij zei achteraf dat mijn wang helemaal trilde. In de call room werd het iets minder, ik ben toen bewust even rustiger gaan ademhalen. Eenmaal in m’n blok waren de ergste zenuwen weg. Maar goed ook want anders had ik niet zo kunnen lopen. Ik dacht alleen nog maar: ik moet zo hard mogelijk weggaan, dat is de enige manier om nog een medaille te halen. Verder heb ik tussendoor weinig nagedacht, dat zijn vaak mijn beste wedstrijden.’ ‘Normaal was mijn tijd goed voor goud’ Vreselijk hard ‘Het was jammer dat m’n zus Laura er al uit lag voordat ik moest beginnen. Het was natuurlijk leuk geweest om samen de halve finale te lopen. Maar het zegt ook alles over hoe hoog het niveau was. Alle meiden liepen zo vreselijk hard. Met de tijd die Laura liep, was ze normaal wel naar de halve finales gegaan. En mijn tijd in de hele finale, die was elk ander jaar goed geweest voor goud. Ook wel balen hoor, dat ik nu juist zo goed loop, terwijl iedereen zo goed loopt. Maar aan de andere kant: anders had ik sowieso geen medaillekans gehad dit toernooi.’ ‘Die hot seat is verschrikkelijk voor een atleet’ Zenuwslopend ‘Die hot seat tijdens de halve finale was verschrikkelijk. Die onzekerheid, het was zo spannend of ik doorging. Ik dacht: als ik met deze tijd niet naar de finale ga, dan heb ik echt enorme pech. Maar het had zo kunnen lopen hoor, het niveau was hoog. En omdat ik in de eerste serie zat, moest ik nog twee series wachten ook. Zenuwslopend, en dan direct daarna de enorme opluchting. Mijn emoties gingen echt alle kanten op. Voor tv is het misschien leuk, om daar voor de show een atleet zo te zien zitten, maar voor ons is het echt niet leuk.’ ‘Ik lag de hele nacht wakker na de finale’ Leeglopen ‘De avond dat ik de bronzen medaille won, zijn we na afloop met de hele fanclub zoals ik ze noem, familie, vrienden maar ook teamgenoten, uiteten gegaan. Terug in het hotel heb ik tot 4.30 wakker gelegen. Ik probeerde te slapen maar het lukte niet, en ik dacht ook wel: waarom zou ik eigenlijk gaan slapen? Ik ben toch klaar. De dag erna had ik er wel spijt van hoor,’ lacht Lisanne. Het toernooi was een rollercoaster van emoties. Ik had dan ook verwacht dat ik compleet leeg zou lopen na de finale-race. Maar gek genoeg was ik koel, ik denk een beetje beduusd. De tranen kwamen daarna alsnog, tijdens de medaille uitreiking, dat was een mooi moment.’ Check hier de aftermovie van de medaille uitreiking van Lisanne: Tekst: Esther Vliege Foto's: Erik van Leeuwen (Berlijn 2018) Video: Create5

De Zomeruniversiade van 2019 vindt plaats van 3 tot 14 juli in Napels, Italië. Dit grootste multisportevenement in de wereld, na de Olympische Spelen, staat open voor topsportende studenten uit het Hoger Onderwijs. Het programma bestaat uit atletiek, basketbal, handboogschieten, judo, ritmische gymnastiek, rugby, schermen, schietsport, schoonspringen, taekwondo, tafeltennis, tennis, turnen, voetbal, volleybal, waterpolo, zeilen en zwemmen. De Nederlandse delegatie wordt samengesteld door de

Vijfenveertig atleten vertrokken naar Berlijn in oranje tenue voor de Europese Kampioenschappen Atletiek. In de soms bloedhete Duitse hoofdstad vochten al deze atleten hun eigen strijd. Hieruit volgden niet alleen acht medailles en twee nieuwe Nederlandse records maar bijvoorbeeld ook ‘gouden’ vijfde en zevende plekken en knappe debuten. Enkele opvallende cijfers uitgelicht. 1 Alleen voor de nummers één is het “echte” goud weggelegd. Sifan Hassan bemachtigde dat hoogst haalbare. De atlete, tegenwoordig wonend in de Verenigde Staten, zegevierde met een tijd van 14.46,13 op de 5.000 meter. Tijdens de langverwachte finale duelleerde ze met de Israëlische Salpeter, maar die vergiste zich een ronde. Bijzonder was dat hoewel Salpeter een zinloze sprint inzette, Hassan haar vóór bleef. Vervolgens kon Hassan onbedreigd op de eerste plaats af. 2 Dat een tweede plaats net zo goed de kroon op een wedstrijd kan zijn, bewees Susan Krumins woensdagavond op de 10.000 meter. Ze beet zich bijna letterlijk vast in het zilver: puur op karakter hield ze haar benen in beweging en zo haar tweede plaats vast. De laatste twee rondes ging ze zo diep dat ze bij de finish uitgeput neerviel, het duurde minutenlang voordat ze weer aanspreekbaar was. 3 Lisanne de Witte bezorgde de Nederlandse atletiekploeg een bronzen medaille op de 400 meter. Met een tijd van 50,77 seconden vestigde ze ook meteen een nieuw nationaal record op die afstand. Lisanne was titelfavoriete in Duitsland door het Nederlands record dat ze eerder deze zomer in Zwitserland liep. Mede door die rol was de vijfentwintig jarige sprintster enorm zenuwachtig. Extra knappe prestatie dus dat ze brons wist te bemachtigen. 4 x 100 De vier dames van het Nederlandse estafetteteam 4x100 meter waren op de laatste wedstrijddag samen goed voor het zilver. Dafne Schippers, Marije van Hunenstijn, Jamile Samuel en Naomi Sedney finishten in 42.15 seconden. De vier Nederlandse heren Christopher Garia, Churandy Martina, Hensley Paulina en Taymir Burnet streden zondagavond eveneens op de 4x100 meter als estafetteploeg. Hun team zegevierde na een spannende strijd met een nieuw Nederlands record van 38.03 én een derde plaats. 5 Titelverdediger op de zevenkamp Anouk Vetter is tevreden met haar vijfde plaats, zeker gezien het sterke Europese veld dit jaar. Bij het hoogspringen noteerde ze 1,76 meter: dit seizoen haar beste prestatie op dit onderdeel. Ze sluit dit toernooi af met 2.22,84 op de 800 meter. Het totaal van 6414 punten in het klassement leverde Vetter een vijfde plek op. 10 Dat de tienkamp extreem veel van atleten vraagt, blijkt wel uit de grote uitval tijdens het toernooi. Zo ook Eelco Sintnicolaas: hij stapte met enkelklachten na het hoogspringen uit de wedstrijd. Pieter Braun bleef staan, hij trotseerde de gehele tienkamp. Na negen onderdelen stond Braun op de achtste plaats. Op de 1500 meter, het tiende en laatste onderdeel, finishte Braun in 4.27,20 minuten. Hiermee eindigde hij als 7e met een puntentotaal van 8105. 22,14 Dafne Schippers liep met 22,14 haar beste tijd van het seizoen op de 200 meter. Dat deze tijd een zilveren in plaats van een gouden plak opleverde, zegt genoeg over het sterke atletenveld. Dafne verliet Berlijn overigens met drie medailles: ze won ook nog eens brons op de 100 meter. En in het Nederlandse estafetteteam ging zij als eerste van start, die strijd leverde de Nederlandse ploeg zilver op. 200 Jamile Samuel was enorm verrast en extreem blij met haar bronzen plak op de 200 meter. Met de tijd van 22,37 is haar eerste Europese medaille een feit. Na veel blessureleed en trainer-wissel liep ze dit jaar voor het eerst sinds vier jaar weer persoonlijke records. Jamile zette die positieve flow in Berlijn door en behaalde daarmee een knappe derde plaats. Tekst: Esther Vliege Foto's: Erik van Leeuwen

Het was de laatste en gelijk ook de meest succesvolle avondsessie in Berlijn. Sifan Hassan wint overtuigend goud op de 5000 meter, de estafette vrouwen sprinten naar een mooie zilveren plak en de estafette mannen winnen een bronzen medaille. Oranje niet te missen in estafette finales Aan het begin van de avond komt het Nederlandse estafetteteam van de dames als eerste in actie. Achtereenvolgens lopen Dafne Schippers, Marije van Hunenstijn, Jamile Samuel en Naomi Sedney overtuigend naar de finale in een nieuwe beste seizoenstijd van 42.62 seconden. Goed voorbeeld doet goed volgen want kort daarna krijgen de Nederlandse estafettemannen hetzelfde voor elkaar. Zij komen eveneens als tweede over de finish in een tijd van 38.30 en plaatsen zich direct voor de finale. In de finale snellen de estafette vrouwen naar een tweede plaats in 42.15 seconden. Christopher Garia, Churandy Martina, Hensley Paulina en Taymir Burnet komen in een spannende eindstrijd tot een nieuw Nederlands record met 38.03. Dit is goed voor een derde plaats. Overmacht voor Hassan Halverwege de avond was daar de lang verwachte finale over 5000 meter met maar liefst drie Nederlandse atleten. Sifan Hassan, Susan Krumins en Maureen Koster maakten hun opwachting aan de start. Sifan Hassan pakt in de laatste 600 meter zeer overtuigend de kop en finisht als eerste in 14:46.12 minuten. Susan Krumins komt, met de 10.000 meter nog in de benen, als zesde over de finish in een nieuwe beste seizoenstijd van 15:09.65 minuten. Vlak daarachter loopt Maureen Koster naar 15:21.64 minuten en een achtste plaats.

De laatste ochtend van deze mooie EK week stond volledig in het teken van de marathon. Drie Nederlanders stonden aan de start, Andrea Deelstra, Ruth van der Meijden en Abdi Nageeye. Het parcours van de marathon bestond uit vier rondes van 10 km langs alle hoogtepunten van Berlijn en een slotronde van 2,2 km. De vrouwen gingen om 9:00 uur als eerst van start. Gedurende de eerste kilometers kan Andrea Deelstra goed meekomen met de kopgroep en loopt rond een 10e plaats. Na 16 km gooit een enkelverzwikking roet in het eten en stapt Deelstra uit de race. "Ik heb mij denk ik verstapt op een klinkertje, en daarna nog geprobeerd om de kopgroep weer bij te halen maar door die verstapping had ik echt last van mijn achillespees. In overleg met Bram, mijn trainer, heb ik besloten om te stoppen. Ik hoop dat ik met wat weken rust toch mijn trainingen op kan pakken en misschien in het najaar nog een marathon kan doen. Ik was echt zó goed in vorm, beter dan ooit", aldus Deelstra over haar besluit. Ruth van der Meijden loopt lange tijd rond de 20ste positie en finisht uiteindelijk twee plaatsen hoger op een 18e plaats in 2:35:44 uur. Van der Meijden reageert na afloop: "Ik ben erg tevreden. Gezien mijn niet optimale voorbereiding heb ik de eerste drie rondes rustig aan gedaan en in de laatste ronde versneld". Abdi Nageeye, de Nederlandse vertegenwoordiger bij de mannen, loopt vele kilometers stabiel achteraan in de kopgroep. Na 20 km komt hij als 11e door en klimt vanaf 34 km op naar een 4e positie met zicht op een bronzen medaille. Helaas moet ook hij na 37,5 km uitstappen door lichamelijke klachten. Nageeye legt uit: "Het is nog een beetje onverklaarbaar. Mijn benen waren goed, knieën waren goed. Er zat echt veel in vandaag, zeker een medaille. Nu goed kijken wat exact de reden was van de steken in mijn zij. Ik heb gegeten wat ik altijd eet, dus niets raars. Ik heb veel vertrouwen in de toekomst".

Een heuse finale avond stond op het programma voor alle oranje atleten. Er kwamen zes atleten in actie verdeeld over 4 finales! De Witte in nieuw NR naar brons! 50,77 seconden leverde Lisanne de Witte zowel een nieuw persoonlijk record op als een nieuw Nederlands record op. Hiermee pakte ze ook het brons in deze finale. ’Ik keek in de callroom naar die meiden en dacht alleen maar ik ga jullie pakken. Ik wist dat ik voluit mee moest gaan voor een medaille’ sprak de Witte na afloop. Madiea Ghafoor kwam vanuit de lastige baan acht tot 51,57 seconden waarmee ze achtste werd. Achtste plaats voor Amels Bij de finale van het hoogspringen kwam Douwe Amels tot een achtste plaats. Waar hij de 2,19 meter in een keer wist te klaren, lukte het hem niet de lat te passeren op een hoogte van 2,24 meter. Zilver & Brons! De 200m vrouwen beloofde een spektakel te worden en dat hebben de vrouwen er ook zeker van gemaakt. Dafne Schippers liep in een tijd van 22,14 naar het zilver, waar Jamile Samuel zich in een evenaring van haar persoonlijk record, 22,37 seconden, verzekerde van het brons. ‘Het is gewoon onwerkelijk’ vertelde een dol enthousiaste Samuel. Zilveren

De vrijdagavond sessie stond voor oranje atleten in het teken van lopen, met de halve finales 110m horden mannen en 200m vrouwen. Bij de zevenkamp werd de afsluitende 800m gelopen. ‘De dood of de gladiolen’ Koen Smet die gisteren in de series nog tot 13,61 seconden kwam liep vanavond de halve finale. Hij wist in een tijd van 13,71 seconden de finish te passeren. Dit bleek helaas niet genoeg voor de finale. ‘Het was vandaag de dood of de gladiolen. Ik ben best tevreden en tuurlijk had ik meer gewild’ sprak Smet na afloop. Finale, here we come! In de halve finales van de 200m vrouwen wisten Dafne Schippers en Jamile Samuel zich overtuigend te plaatsen voor de finale. Beiden wonnen ze hun halve finale. Schippers kwam gemakkelijk tot 22,69 seconden. Samuel was met 22,58 seconden nog een tikkeltje sneller. De finale vind zaterdagavond om 20:45u plaats. Vijfde plaats voor Vetter Met alleen nog de afsluitende 800m op het programma zat de zevenkamp er voor Anouk Vetter al bijna op. In 2.22,84 minuten liep ze deze 800m. Dit leverde haar een vijfde plaats op in het klassement met 6414 punten. ‘Ik ben zeker tevreden. Ik ben gewoon vijfde van Europa, in dit mega sterke veld ben ik daar blij mee. Het was wel echt een pittige strijd’ aldus Vetter.